افت قیمت پلاتین در سالهای اخیر به دلایل متعددی رخ داده که ترکیبی از عوامل اقتصادی، تکنولوژیکی و محیطی بوده است.
مهمترین عوامل این کاهش قیمت را توضیح میدهم:
عوامل کاهش قیمت پلاتین
کاهش قیمت پلاتین در چند ساله اخیر دلایل قابل توجه و منطقی داشته است که در ادامه به این موارد میپردازیم:
کاهش تقاضا در صنعت خودروسازی
پلاتین یکی از اجزای کلیدی در تولید کاتالیستهای خودروهای دیزلی است.
اما پس از رسوایی آلایندگی شرکت فولکسواگن (رسوایی دیزلگیت) در سال ۲۰۱۵ و افزایش نگرانیها در مورد آلایندههای دیزلی، تقاضا برای خودروهای دیزلی کاهش یافت.
این کاهش مستقیماً به تقاضای کمتر برای پلاتین منجر شد.
رشد جایگزینها (مانند پالادیوم)
در حالی که پلاتین در کاتالیستهای دیزلی استفاده میشود، پالادیوم که فلزی مشابه است، بهطور گسترده در کاتالیست خودروهای بنزینی استفاده میشود.
با افزایش تقاضا برای خودروهای بنزینی و خودروهای هیبریدی، پالادیوم جایگاه پلاتین را در بسیاری از کاربردها گرفته و فشار مضاعفی بر بازار پلاتین وارد کرده است.
کاهش استفاده صنعتی و فناوری
علاوه بر خودروها، پلاتین در صنایع الکترونیکی و تولید جواهرات نیز استفاده میشود. اما استفاده از آن در این صنایع نیز کاهش یافته، زیرا جایگزینهای ارزانتر و فناوریهای جدید معرفی شدهاند.
افزایش تولید و ذخایر معدنی
پلاتین عمدتاً در کشورهای آفریقای جنوبی و روسیه تولید میشود. تولید زیاد این کشورها، بهویژه در سالهایی که تقاضا کاهش یافته بود، باعث افزایش عرضه نسبت به تقاضا شد و قیمت آن را تحت فشار قرار داد.
رشد خودروهای الکتریکی
یکی از دلایل عمده کاهش تقاضا برای پلاتین، رشد سریع خودروهای برقی (EV) است که به کاتالیستهای فلزی مانند پلاتین نیازی ندارند. محبوبیت خودروهای الکتریکی، بهویژه در اروپا و چین، تهدیدی بلندمدت برای پلاتین محسوب میشود.
عدم رشد قوی در بازار جواهرات
در گذشته، جواهرات ساختهشده با پلاتین یکی از منابع اصلی تقاضا برای این فلز بودند، اما افزایش قیمت آن در برخی سالها و جایگزینی با طلا یا دیگر فلزات گرانبها، باعث کاهش تقاضای آن در این بازار نیز شد.
فشارهای اقتصادی و تغییرات در سرمایهگذاری
در شرایط بیثباتی اقتصادی جهانی، سرمایهگذاران معمولاً به سمت طلا میروند و پلاتین بهعنوان یک ذخیره ارزش جایگاه کمتری دارد. بنابراین، تقاضا برای سرمایهگذاری روی پلاتین کاهش یافته است.
چشم انداز آینده فلز پلاتین
در حالی که قیمت پلاتین کاهش یافته، برخی تحلیلگران معتقدند که با افزایش استفاده از هیدروژن و سلولهای سوختی (که از پلاتین در کاتالیزورها استفاده میشود)، ممکن است تقاضا در آینده دوباره رشد کند.
این بازگشت بهبود ممکن است زمانبر باشد و به سیاستهای مرتبط با انرژی سبز وابسته است.
چشم انداز بلند مدت پلاتین
با وجود افت اخیر، برخی کارشناسان معتقدند پلاتین میتواند در آینده دوباره رشد کند. دلایل احتمالی برای این بازگشت عبارتند از:
توسعه فناوری های سلول سوختی و انرژی هیدروژنی
پلاتین نقشی کلیدی در کاتالیزورهای مورد استفاده در سلولهای سوختی هیدروژنی دارد. با توجه به رشد سرمایهگذاری در انرژیهای سبز و هیدروژن بهعنوان یک منبع انرژی پاک، ممکن است تقاضای پلاتین در این بخش افزایش یابد.
کاهش تولید معدن ها
اگر تولیدکنندگان بزرگ (بهویژه در آفریقای جنوبی) تولید خود را کاهش دهند، میتواند تعادل عرضه و تقاضا را بهتر کند و قیمت پلاتین را افزایش دهد.
بازارهای نوظهور جواهرات
افزایش تقاضا برای جواهرات پلاتین در کشورهایی مانند هند یا چین ممکن است باعث رشد قیمت این فلز شود، هرچند این تأثیر محدود خواهد بود.
خرید پلاتین برای سرمایه گذاری؟
تصمیمگیری برای خرید پلاتین به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله شرایط فعلی بازار، افق زمانی سرمایهگذاری، و میزان ریسک پذیری شما دارد.
جنبه های مثبت و منفی سرمایه گذاری روی پلاتین را بررسی میکنم تا بتوانید تصمیم بهتری بگیرید:
دلایل مثبت برای خرید پلاتین
قیمتهای پایین فعلی (ارزشگذاری کمتر از حد)
پلاتین در مقایسه با دیگر فلزات گرانبها مانند طلا و پالادیوم، در حال حاضر در پایینترین سطح تاریخی خود معامله میشود.
این میتواند فرصتی برای خرید باشد، به شرط آنکه قیمت در آینده افزایش یابد.
رشد انرژی هیدروژنی و فناوریهای جدید
پلاتین نقش کلیدی در سلولهای سوختی هیدروژنی دارد. با توجه به حرکت جهانی به سمت انرژیهای پاک، استفاده از پلاتین در این فناوریها احتمالاً رشد میکند. اگر این بازار در سالهای آینده توسعه پیدا کند، میتواند تقاضا و قیمت پلاتین را افزایش دهد.
احتمال کاهش عرضه در آینده
برخی تولیدکنندگان در آفریقای جنوبی به دلیل کاهش سودآوری، احتمالاً تولید خود را کاهش خواهند داد. این میتواند باعث کاهش عرضه و در نتیجه افزایش قیمت شود.
تنوع در پرتفوی سرمایهگذاری
افزودن پلاتین به سبد سرمایه گذاری شما میتواند راهی برای تنوع بخشیدن باشد.
پلاتین رفتار متفاوتی نسبت به طلا و نقره دارد و میتواند در مواقع خاص یک سرمایه جایگزین خوب باشد.
امکان افزایش استفاده در جواهرات
اگر تقاضا برای جواهرات پلاتین در بازارهایی مانند هند و چین رشد کند، قیمت پلاتین ممکن است دوباره افزایش یابد.
دلایل منفی برای سرمایه گذاری پلاتین
رشد کند تقاضا در صنایع سنتی
اصلیترین مصرفکنندگان پلاتین، صنایع خودروسازی و جواهرسازی هستند.
کاهش تقاضا برای خودروهای دیزلی و جایگزین شدن پالادیوم، تقاضای این فلز را محدود کرده است.
رقابت با پالادیوم و خودروهای برقی
پالادیوم در بسیاری از کاربردها جایگزین پلاتین شده است و خودروهای برقی نیز نیازی به کاتالیستهای پلاتین ندارند.
این عوامل فشار مضاعفی بر تقاضای پلاتین وارد میکنند.
ریسک زمانی
بازگشت احتمالی پلاتین به قیمتهای بالاتر ممکن است سالها طول بکشد. اگر افق سرمایهگذاری شما کوتاهمدت است، ممکن است این فلز گزینه مناسبی نباشد.
ضعف در تقاضای سرمایهگذاری
برخلاف طلا، پلاتین جذابیت کمتری بهعنوان یک دارایی امن (Safe Haven) دارد.
در زمانهای عدم اطمینان اقتصادی، سرمایهگذاران معمولاً به سمت طلا و نقره میروند، نه پلاتین.
تأثیرات اقتصادی جهانی
رکود یا کاهش رشد اقتصادی جهانی میتواند تقاضای صنعتی برای پلاتین را بیشتر کاهش دهد، زیرا بسیاری از کاربردهای آن وابسته به صنایع تولیدی هستند.
استراتژی پیشنهادی برای خرید پلاتین
مطالعه بازار و روندها
قبل از خرید، شرایط فعلی بازار و پیشبینیهای مربوط به تقاضای پلاتین در حوزههای مختلف (بهویژه انرژی هیدروژنی) را بررسی کنید.
سرمایهگذاری بلندمدت
اگر معتقدید که پلاتین در آینده با رشد تقاضا در صنایع نوظهور بهبود مییابد، این فلز میتواند برای سرمایهگذاری بلندمدت مناسب باشد.
مقدار محدود و تنوع در سبد
به جای سرمایهگذاری سنگین روی پلاتین، بخشی از سرمایه خود را به آن اختصاص دهید و از آن برای تنوع در سبد سرمایهگذاری استفاده کنید.
توجه به عوامل کلان اقتصادی
قیمت پلاتین به دلار آمریکا وابسته است. اگر دلار قوی شود یا رکود جهانی ادامه پیدا کند، ممکن است قیمت پلاتین همچنان تحت فشار باشد.
آیا الان وقت خرید است؟
اگر به رشد بلندمدت پلاتین در حوزههایی مثل انرژی هیدروژنی امیدوار هستید، خرید در قیمتهای پایین فعلی به خصوص خرید پلاتین آبشده میتواند جذاب باشد.
اما اگر به دنبال سود سریع هستید یا افق زمانی کوتاهمدت دارید، بهتر است محتاط باشید، زیرا بازگشت قیمت پلاتین به سطوح بالاتر ممکن است زمانبر باشد.
در نهایت، تحلیل بازار و ارزیابی شخصی شما درباره ریسکها و فرصتها در تصمیمگیری نقش کلیدی دارند.
استعلام قیمت: قبل از خرید، قیمت روز پلاتین را از منابع معتبر بررسی کنید.
معتبر بودن فروشنده: فقط از فروشندگان معتبر خرید کنید تا از اصل بودن کالا مطمئن شوید.
مدارک و فاکتور رسمی: حتماً فاکتور خرید رسمی با ذکر عیار و وزن دریافت کنید.